top of page
  • Forfatterens bildefornsednorge

Kötludraumur

Már hefur búið, manna göfgastur, nýtur höfðingi á nesi Reykja. Hans frá eg kona Katla héti; sú var menjaskorð manna stórra. Þau frá eg unnust allt hið bezta, hugði hjóna hvort öðru vel; þótti Katla kvenna allra, vífið vitra, vera skrautlegust.


Már bjóst heiman með mæta drengi ör að ríða alþingis til, en vandlega vildi´á meðan skorða gulls honum skyrtu sauma.


Út gekk úr skála árla myrgins vel björt kona til veðrs að líta, hné hóglega hurð að gætti, svo að þar enginn inn komast mátti.

Gekk til dyngju drós gullvafin, þá var silkisif svefn í brjósti; hné til beðjar brúður skjótlega; ei frá eg hin ljósa laust sofnaði.


Komu kátar konur til dyngju: kváðu hina fögru fast heldur sofa; þá tók að draga að degi miðjum, er þær veigaskorð vekja fýsti.


Gátu ei vakið gullfagurt fljóð, var þá hryggð í hug hverju sprundi; sögðu snótir siðlundaðar fróðgeðjuðum til fóstra hennar.


Hann lét verða á vegu marga raunsvinnlegra ráða leitað, en við enga ýta breytni víf vænborið vakna mátti.


Vakti yfir fljóði full dægur fjögur fróðgeðjaður fóstri hennar; þá brá Katla kynjasvefni, þó var við fyrða fálát næsta.


Már kom af þingi við þegna val, þá var kaldlynd kona sú er Katla heitir; spurði seggi, hvað sökum ylli; því baugabil brygði glaumi.

Sögðu snótir að sofið hefði full dægur fjögur falda nanna: "Enginn gat vakið víf um stundir," - því væri þorngrund þanninn brugðið.


Már í hljóði hana spurði, hvað í svefnförum snótar væri: "Það má vera að þér ei verði mein að mælgi þótt mér segir."


"Már, segi eg þér mína drauma, þó eg alla menn aðra leyni, því mig væntir vissulega, að mér hagnist vel hugbót að því.


Það var allt í senn að svefn sótti mig, er þú heiman fórst, heldur fastlega; eg réð sofna á svanadúni, mjög festist mér hann fast í brjósti.


Kona þótti mér koma í dyngju heldur húsfreyjuleg að hitta mig; hennar þótti mér hvert orð vera svo sem gras greri og gaman á að heyra.


Hún kvaðst eiga um á þvera heldur skammt héðan húsakynni; þess réð biðja með blíðum orðum að eg gullhlaðs grund á götu leiddi.


Við frá garði gengum þínum, þar sem fyrir var foldar dreyri, virtist mér að vera mundi skaðlaust við mig í skap hennar.


Hún þakkaði mér mína göngu, en eg bað hana heim vel fara, hugði eg skiljast við skrautvaxna, er hún þar um stéttir stillti fimlega.


Hún bað mig þá í hönd sér taka: "Verður þú að sjá vorar byggðir." Svipti mér svo yfir svala brunna brátt á bakkann, bar þanninn til.


Hún kallaði mig Kötlu sína - verður öll að tjá vor tíðindi: "Þegar skal eg búin þér að fylgja, hlaðgefn, ef þú vilt, heim í dyngju."


Þar sá eg hennar húsakynni, hef eg ei bjartari bústað litið; eigi var mér þá ugglaust um það, hvað í minni för mundi hreppa.


Inn gengum við, þar sem ekki var fjölmennt fyrir í fljóða sal; stóð hjá kvendum kerlaug búin og hagleg hjá hvíla tjölduð.


Gengu þá ljósar í laug konur, var fljóða flokkur fullvel þveginn; eg réð sofna á svanadúni; áður var vífum víndrykkur borinn.


Vaknaði eg við það, að víf í sal glórauðu sig gulli skrýddu, en mér að höndum húsfreyja bar gullsaumuð föt, gerð með prýði.


Kastaði hún yfir mig kápu sinni, sú var skikkja skorin fimlega, með gráskinnum undir, en guðvefjum yfir, og búin í skaut brenndu gulli.


Mér bauð Álfvör, að eiga skyldi hnossir sínar, ef eg hafa vildi; hringinn rauða, höfuðgull og men, fingurgull fjögur og fagran linda.


Oss bað ganga með glöðu hjarta allsiðlega inn í skála; ein kvaðst hún vilja öllu ráða; var hún þar í flokki fullskrautlegust.


Vér inn þaðan átta gengum framlundaðar frúr í skála, settust prúðar á pall konur, þar sem virðuleg voru sæti.


Dreif í skála skrautbúið lið, þar var glæsilega gólfhjörtr skipaðr; svo virtist mér vera innan hallar sem gullmerktur farfi gerðr á tjöldum.


Drukku gumar af glöðu hjarta og marg-höndluðu horn gullbúin; stóð fyrir mönnum í miðjum sal skapker búið af skíra gulli..


En í öndvegi æðra hvíldi seimnjótr búinn silkiklæðum, á honum tók albjört kona; og svo kærlega Kára hún vakti.


Hvað er þér, móðir, að þú mínum hefur, siðlát kona svefni brugðið?" Vera kvað hún nokkuð nýtt í efni: "Nú er Katla komin í skála".


"Allvel væri, ef oss mætti héðan af öllum hugbót verða, þó er mér aldrei ugglaust um það, hvort samlyndir við mig sáttum eftir."

Við vorum bæði til bekkjar leidd siklings arfi af sveinum ríkum; beiddi Álfvör bragna sína brúðguma kalla og breyta svo.


Sögðu snótir svefnmál vera, var mér skjótlega skipað til rekkju; innti Álfvör allkátlega: "Nú skaltu, Katla, Kárs brúðr vera!"


En eg sárlega svaraði henni, varð mér hryggt í hug af hennar orðum: "Miklu ann eg Mávi heitara en eg með yður yndi taki."


Mælti Álfvör mjög stirðlega, ekki var hún þýð við mig, þessum orðum: "Þess býður þú bætur aldregi, viljir þú ei, Katla, Kárs brúðr vera."

Satt er að segja, að síðan kom marglátur til mín maður í rekkju, mig bað hann eina öllu ráða gulli þeirra og gersemum.


En eg lét á því engar vonir, að eg auðbrjóti ástir gæfi; sá hann það gjörla, að eg gleði týndi; komu þá býsna stór brigð á mín augu.


Svo var eg orðin ekka þrungin, miklu meir en það eg megi frá segja; eg þóttist firna fáráð vera, svo sem í flokki færi eg varga.


Þar var eg hjá þeim í þungum hug tvær nætur í bæ með trega mestum; enginn mátti þó ýta kinda gleðja mig glaumi, þó gjarnan vildi.


Réð af móði mjög bráðlega kinnrjóðr við mig Kár að mæla: "Heldur skal eg helstríð bera en á ljóstri þér lífskvöl sjái.


Huggast skaltu, hafglóðar bil, þér skal bráðlega á burtu fylgja. Allt bið eg gangi, gullhlaðs nanna þrálynd við mig, þér að óskum.


Við munum eiga allfrækilegan, svinn seimabil, svein í vonum. Ara láttu heita okkarn niðja, þess bið eg þig, er þar mun koma."


Hann með belti brigða góðu senn hníf í hönd henni seldi: "Það skal okkar þrifsamlegum frábærum syni fylgja með nafni.


Legg þú í fagra finnskjóðu niður glys þitt og föt gulli búin; skal ei góðum gersemum ræna, þér ann eg bauga bezt að njóta.


Allar skaltu hnossir er heim kemur, marghyggið víf, Mávi sýna, og honum segja satt frá öllu, þó þér vaxi það, víf , í augum.


Flytjið þið ykkar yfir á þvera bústað þann er byggja ætlið; látið við enda á ykkar skála fuglþúfur tvær fríðar standa.


Hér mun eg skiljast, skýrleg, við þig, munum við síðan sjást aldregi...."


Það voru allir í þungum harmi, þá eg til innis aftur skyldi; heyrði eg bráðlega brest í skála, er Kár kenndi kaldan dauða.


Heim fylgdi mér hárbjört kona, eigi þurfti Álfvöru angrs að frýja; mælti hin skýra að skilnaði þorngrund við mig þessum orðum:


"Heil farðu, Katla, þó eg hafi ekki utan sorg sonar míns fyrir sakir þínar: eigi skal gersemum góðum ræna þínum hinum beztu, því það er Kárs vilji.


Við skulum vefjast vinalags snörum, tæri eg þér til þess tvennum blæjum; mun þig ölveig þá ekki saka; veldur ekki gullskorð utan góðu einu."


En svinnhuguð fyrir sumar litlu frábæran son fæddi Katla; sögðu konur, að koma mundi barn aldregi bjartara sýnum.


Hugði að sveini sjálfur vandlega Már og mælti við menjabil: "Unn þú vel, þorngrund, þessum syni, sá mun gullbrjótur giftu stýra.


Svo skal hann nefna nafnvænlegastan fagran Ara sem faðir hans mælti; höfðinglegur er hann í augum, marghygginn mjög, mér skal kenna."


Sveinn réð vaxa fyrir vina brjósti og með öllu almannalofi. Svo til enda ævi sinnar mjög vel unnust Már og Katla.

18 visninger0 kommentarer

Siste innlegg

Se alle

Herr Byrting og alvekvinna, 4. versjon

Oppskrift 1912 av Rikard Berge etter Hæge Findreng, Kviteseid, Telemark. 1. Herrepær, Herrepær sonen min -Til liel liel lonken min - kvi salar du aareleg gangaren din.

Herr Byrting og alvekvinna, 3. versjon

Oppskrift, udatert av Sophus Bugge etter Tone Marteinsdotter, Lårdal, Telemark. 1. Ho klappa på dynni mæ finganne små -Me lindi ber løv - statt upp Libyrtingjen skrei lokur ifr

Herr Byrting og alvekvinna, 2. versjon

Oppskrift 1840-åra av Olav Grasberg etter Olav Glosimot, Seljord, Telemark. 1. Elveqvinda kom seg i Byrtingens Gaard -Mæ Lindi ber Løv - aa Byrting ha sleje si Dyni ilaas.

bottom of page